Pomnik Floriana Straszewskiego na Plantach. Budowali go prawie 4 lata

Planty w Krakowie to niezwykły park miejski. Za twórcę Plant uważa się Floriana Straszewskiego, któremu w drugiej połowie XIX wieku postanowiono postawić pomnik, oczywiście na Plantach. Oto historia pomnika Floriana Straszewskiego na Plantach w Krakowie. Prosty obelisk, czasem uważany za pierwszy pomnik na Plantach, rodził się w prawdziwych bólach.

Na miejscu dawnych murów obronnych Krakowa wyburzonych w XIX wieku, czy nam się to podoba czy nie, utworzono park miejski. Park ten znany jako Planty projektowano od 1820 roku. Na początek na czele prac stał Feliks Radwański, a od 1826 roku Florian Straszewski pod kierunkiem którego do 1830 roku ukończono tworzenie Plant.

Kilka lat po śmierci Straszewskiego na sesji Rady miasta Krakowa 21 grudnia 1871 roku podjęto uchwałę o wykonaniu pomnika dla upamiętnienia twórcy Plant. W konkursie wyłoniono projekt należący do Edwarda Steblika. Zdecydowano o budowie obelisku z medalionem portretowym.

Zdecydowano też, że obelisk stanie na miejscu usypanego już w 1822 roku Kopca Rzeczypospolitej Krakowskiej z którego w 1849 roku okupacyjne władze austriackie usunęły słup w barwach Krakowa i herb Wolnego Miasta. Na budowę pomnika prowadzono zrzutkę. Współfinansował ją też ks. Stanisław Jabłonowski, który ostatecznie przeznaczył na pomnik brakującą część pieniędzy za sprzedaż gruntów w centrum Krakowa, oraz rada miasta. Do pierwszych prac przygotowujących teren pod obelisk przystąpiono wiosną 1873 roku.

Na przestrzeni plantacyj między ul. Mikołajską, a Bramą Floryańską i ulicą Lubiczem zamierzono przeistoczyć plantacye drzewami staremi wysadzone na trawniki i w tym celu kilkaset drzew po 50 lat mających ma paść ofiarą nowatorstwa z pomocą siekier – przestrzegał Czas z 6 kwietnia 1873 roku

Magazyn Kraj dodawał, że “dzieło zniszczenia plantacji naszych rozpoczęto się wczoraj! Dwa drzewa padły już ofiarą wandalizmu komisji plantacyjnej”.

Sam pomnik od spodu pierwszego granitowego stopnia do szczytu wynosi stóp 24, stopnie stół 4, cała więc wysokość pomnika ma łokci 14. Obrócony frontem do południa, to jest do głównego chodnika idącego ku ulicy Mikołajskiej, już od jej końca widzianym być może. Na słupie piramidalnym zamieszczony jest medalion z popiersiem Floryana Straszewskiego, a w podstawie dwie tablice z frontu i dwie na przeciwnej stronie, dla zamieszczenia napisów – opisywał projekt pomnika krakowski Czas z 25 kwietnia 1873 roku

W czerwcu magazyn Kraj informował, że budowa pochłonąć ma 7600 złotych reńskich. Z wykonaniem pomnika nie spieszono się zbytnio, a być może w niewielkim prowincjonalnym mieście nie było po prostu funduszy na dokończenie dzieła. Z początkiem września 1873 roku zniwelowano miejsce po dawnym kopcu. 11 września ustawiono tyczki wymiarowe dla oznaczenia środkowego punktu pomnika, a 16 września rozpoczęto prace nad budową fundamentów.

“Już” w maju 1874 roku gotowy był gipsowy odlew medalionu. 22 maja ciosowy cokół terasu i fundament murowany wykańcza się, aby stanęło na nich rusztowanie potrzebne do ustawienia obelisku granitowego – podawał Czas. Zdecydowano się na wykorzystanie granitu karpackiego, który pozyskano w Tatrach w okolicy Łomnickiego szczytu w czerwcu 1874 roku.

W warsztacie p. Ziębowskiego wykończa się kolosalnych rozmiarów medalion z popiersiem w płaskorzeźbie Straszewskiego, przeznaczony do jego pomnika, który zapewne z wiosną będzie odkryty – donosił Czas z 23 stycznia 1875 roku

Pod koniec czerwca 1875 roku Czas cieszył się, że pomnik “jest na ukończeniu”. Wówczas wreszcie na miejscu ustawiono obelisk. 4 sierpnia gazeta donosiła, że pomnik jest ukończony i oczekuje na komisyjny odbiór. Następnego dnia pomnik odsłoniętego. Od decyzji do ukończenia budowy niezwykle prostego obelisku minęły 3 lata, 7 miesięcy i 15 dni. Nie był to jednak krakowski rekord. Niedługo później w mieście pojawił się pomysł postawienia pomnika Tadeusza Kościuszki, który wykonywano od 1893 do 1909 roku, a stanął na swoim miejscu dopiero 20 grudnia 1921 roku.

Rodzące się w bólach upamiętnienie Floriana Straszewskiego ma formę obelisku z medalionem. Znajdowały się na nim płyty pamiątkowe. Niektórzy uważają, że pomnik Floriana Straszewskiego to pierwszy pomnik na Plantach.

Krakowska prasa innego zdania była w chwili odsłonięcia ufundowanego przez Henryka Jordana pomnika Lilii Wenedy, który wówczas okrzyknięto pierwszym pomnikiem z czym w sumie można się zgodzić. Pomnik Lilii Wenedy to pomnik, a obelisk ku pamięci Straszewskiego to obelisk.