Grób Nieznanego Żołnierza w Warszawie jest jednym z ważniejszych miejsc w wojskowej i patriotycznej historii Polski. W Krakowie również znajduje się Grób Nieznanego Żołnierza chociaż ma nieco inną formę. Gdzie jest? Jaka jest historia Grobu Nieznanego Żołnierza w Krakowie?
2 grudnia 1924 roku w Warszawie przy ówczesnym Placu Saskim pojawiła się płyta poświęcona Nieznanemu Żołnierzowi. Prawdziwy grób, ze szczątkami Obrońcy Lwowa pochodzącymi z Cmentarza Obrońców Lwowa odsłonięto wprawdzie 2 listopada 1925 roku, ale już samo ufundowanie płyty w Warszawie stało się impulsem do powstania symbolicznych grobów w najważniejszych polskich miastach.
Krakowski Grób Nieznanego Żołnierza przed Pomnikiem Grunwaldzkim to właśnie cenotaf. Pod płytą nie znajdują się szczątki żołnierza, a miejsce ma wymiar symboliczny.
Historia Grobu Nieznanego Żołnierza
Krakowski Grób Nieznanego Żołnierza ma historię nieco podobną do pierwszego grobu w Warszawie, który początkowo był aktem anonimowego darczyńcy, rozbudowanym później do rozmiarów faktycznego grobu.
W Krakowie pojawiła się inicjatywa firmowana przez gazetę Ilustrowany Kurier Codzienny i Nową Reformę o ustawieniu w mieście Grobu Nieznanego Żołnierza. Podobną promował też Goniec Krakowski wnoszący o ustawienie płyty. Pojawiały się głosy wnoszące o ustawieniu jej w katedrze na Wawelu, na Rynku Głównym lub przed Dębem Wolności na Plantach koło Collegium Novum.
Jedni postulowali ustawienie płyty 28 czerwca w rocznicę podpisania Traktatu Wersalskiego, 15 sierpnia rocznicę Bitwy Warszawskiej lub pod koniec listopada jako rocznicę odzyskania niepodległości (Polska nie odzyskała jej 11 listopada), a “pewien wyższy oficer” postulować miał pl. Matejki. Jeszcze 13 czerwca o sporze donosiła Polska Zbrojna w artykule “Projekt płyty Nieznanego żołnierza w Krakowie”.
Faktycznie płyta pamiątkowa była już wówczas gotowa, a grób przyjechał na Plac Matejki nocą tego samego dnia – z 13 na 14 czerwca 1925 roku. Płyta spoczęła na gazonie przed Pomnikiem Grunwaldzkim. Początkowo była to płyta z napisem “Nieznanemu żołnierzowi polskiemu poległemu za Ojczyznę 1914-1920”.
Fundatorem płyty być może był Marian Dąbrowski, właściciel przedwojennego tabloidu Ilustrowany Kurier Codzienny. Skąd taki wniosek? Niektórzy wysnuwają go na podstawie tego, że gazeta opisała ustawienie tablicy jeszcze tego samego dnia w porannym wydaniu i wezwała do stawienia się na uroczystościach na pl. Matejki zaplanowanych na 14 czerwca 1925 na godzinę 12:00. Dzień wcześniej na Cmentarzu Rakowickim odsłonięto pomnik uczestników szarży pod Rokitną, uczestnicy jej odsłonięcia i mieszkańcy Krakowa tłumnie odpowiedzieli na apel IKC-a.
We wtorek 16 czerwca pojawił się w niej obszerny artykuł “Kraków w hołdzie Nieznanemu Żołnierzowi” opisujący wydarzenia zorganizowane w dniu odsłonięcia płyty. Kurier opisywał złożenie wieńców i kwiatów przez inspektora plantacji miejskich, redakcji IKC, Nowej Reformy i Światowida, ustawienie warty honorowej, a także południową manifestację w której brali udział żołnierze, przedstawiciele władz w tym ówczesny wiceprezydent Krakowa Witold Ostrowski, Bolesław Pochmarski, Stanisław Klimecki, Jan Łobodycz.
Pojawiły się wówczas głosy domagające się sprowadzenia szczątków bezimiennego żołnierza na pl. Matejki ale ostatecznie nic takiego się nie stało. Przemówienia zakończył występ orkiestry.
Zniszczenie płyty
Podobnie jak wiele pomników w Krakowie w tym pomnik Adama Mickiewicza, Pomnik Grunwaldzki czy pomnik Kościuszki na Wawelu, również tablica poświęcona pamięci Nieznanego Żołnierza została zniszczona w czasie niemieckiej okupacji w czasie II wojny światowej. Płytę zniszczono przy okazji burzenia Pomnika Grunwaldzkiego.
Do przywrócenia miejsca pamięci przystąpiono już w 1946 gdy stanęła w tym miejscu urna z ziemią z pól bitwy II WS w których walczyli polscy żołnierze. Do postawienia nowego Grobu Nieznanego Żołnierza doszło w 1976 roku.
Obecnie znajduje się tu płyta z czarnego marmuru z metalowym zniczem gazowym, który rozpalany jest w czasie ważniejszych uroczystości patriotycznych. Autorem obecnego projektu był kontrowersyjny w czasach komuny Wiktor Zin. W przeciwieństwie do grobu w Warszawie ten w Krakowie jest grobem symbolicznym i nie ma przy nim cyklicznej zmiany warty. Faktyczne groby bezimiennych polskich żołnierzy znajdziemy w Krakowie np. na Cmentarzu Rakowickim.
Powiązane wpisy:
Muzeum Czartoryskich w Krakowie zwiedzanie i cennik biletów
Wawel Katedra cennik. Ile kosztuje zwiedzanie?
Wawel msze niedziela. Godziny mszy na Wawelu
Kiedy bije Dzwon Zygmunta? Daty w 2024
Wawel Smocza Jama. Cennik. Ile kosztują bilety?
Rynek Główny Kraków atrakcje. Co zobaczyć?
Wieża Ratuszowa w Krakowie. Cennik biletów i zwiedzanie
Ogród Botaniczny Kraków cennik biletów. Zwiedzanie
Park Szymborskiej w Krakowie. Godziny otwarcia i atrakcje
