Kościół Wizytek św. Franciszka Salezego w Krakowie

W Krakowie znajduje się przynajmniej kilka kościołów, które każdy odwiedza lub chociaż mija w czasie swojej wizyty. W przypadku tego kościoła jest zupełnie inaczej, a również zasługuje on na dużą uwagę. Kościół wizytek św. Franciszka Salezego przy Krowoderskiej to świątynia położona blisko centrum Krakowa, a często pomijana. Oto historia i ciekawostki o kościele.

Zakon Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny to żeński zakon założony 6 czerwca 1610 roku we Francji. W Polsce znamy go pod nazwą Siostry Wizytki. Wizytki zostały sprowadzone do Krakowa w 1681 roku przez biskupa Jana Małachowskiego z Warszawy gdzie trafiły dzięki królowej Ludwice z Francji.

W latach 1682-1695 ufundował ok klasztor i kościół, którego budowę rozpoczęto w 1692 roku, według projektu Jana Solariego z Włoch przy współpracy jezuickiego architekta Stanisława Solskiego, i ukończono w 1695 roku. Świątynia została konsekrowana 24 czerwca 1695, a mszy przewodniczył sam biskup Małachowski.

Kościół znajdujący się przy obecnej ul. Krowoderskiej na rogu pl. Biskupiego, czyli dokładnie przy granicy z Kleparzem i Piaskiem gdzie warto zobaczyć bazylikę Na Piasku. Pierwotnie powstały kościół został zniszczony przez pożar powstały w wyniku obrony Krakowa przed oblężeniem Moskali w sierpniu 1768 roku.

Świątynię odbudowano, jak twierdzi Franciszek Mikulski, pod wodzą architekta “bez nauki i gusta“. W latach 1875-1876 prowadzono prace restauracyjne pod kierunkiem architekta Tomasza Prylińskiego.

Dwukondygnacyjna, harmonijna i zdobiona, fasada jednonawowej świątyni jest jedną z najciekawszych barokowych fasad krakowskich kościołów. Zwraca uwagę znajdującymi się na niej figurami. Zdobiona jest umieszczonymi w niszach figurami świętych Piotra, Pawła, Floriana, Kazimierza, Michała Archanioła oraz postacią Anioła Stróża. Zwracają uwagę płaskorzeźba przedstawiająca św. Franciszka Salezego, fundatora zgromadzenia wizytek, oraz Nawiedzenie św. Elżbiety. Za autora rzeźb uważa się kamieniarza Jana Liskowicza.

Fasadę zdobi trójkątny fronton zdobiony medalionem z płaskorzeźbą Nawiedzenia NMP. Do kościoła prowadzi portal z czarnego marmuru, przypisywany Solskiemu, zdobiony kolumnami korynckimi. Nad portalem zwraca uwagę balkon i położona pod nim tablica pamiątkowa. Odwiedzając kościół św. Salezego uwagę zwraca położony na elewacji zegar słoneczny, wykonany w technice sgraffito, z herbem zakonu po środku i sentencją Życie – sen krótki.

Wnętrze kościoła św. Franciszka Salezego oszałamia bogactwem zdobień i ornamentów jak to często bywa w przypadku barokowych świątyń. Bogato zdobiony jest nie tylko ołtarz główny ale też ołtarze boczne poświęcone św. Joannie Franciszce de Chanta z koronowanym obrazem Matki Bożej Nieustającej Pomocy, Najświętszego Sercu Pana Jezusa z relikwiarzem św. Małgorzaty Marii Alacoque, Ukrzyżowania Chrystusa, św. Marii Magdaleny, św. Jana Chrzciciela i św. Augustyna.

Sklepienie kościoła pokrywa polichromia Andrzeja Radwańskiego przedstawiająca sceny z życia założycieli zakonu oraz historię krakowskiego zgromadzenia zmodyfikowana w okresie międzywojennym. We wnętrzu kościoła pochowane jest serce fundatora biskupa Małachowskiego, którego reszta szczątków spoczywa na Wawelu. Umieszczone w kościele serce znajduje się chórze zakonnym. We wnętrzu mają znajdować się też relikwie św. Fruktuazego ofiarowane wizytkom przez królową Marię Kazimierę d’Arquien, żonę Jana III Sobieskiego.

Jedną z najbardziej urokliwych cech kościoła św. Franciszka Salezego jest to, że otoczona murem świątynia i znajdujący się obok niej klasztor, nie przylega bezpośrednio do żadnej ruchliwej ulicy czy trasy spacerowej. Obok kościoła znajduje się niewielki, acz zadbany, ogród w którym zobaczyć można barokowe kaplice.

W skarbcu zakonnym przechowywane mają być niezwykłe tkaniny i zabytkowe szaty liturgiczne, a także gotycka rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XIV wieku. Ciekawostką związaną z kościołem św. Franciszka Salezego jest to, że był on miejscem ślubu Andrzeja Dudy i Agaty Kornhauser 18 lutego 1995 roku.

Niestety w przeciwieństwie do wielu popularnych świątyń mieszczących się w centrum Krakowa wejście do kościoła św. Franciszka Salezego nie jest zbyt proste ponieważ budynek często jest zamknięty. Najłatwiej zobaczyć go w dni w których odbywają się msze w ich okolicach. Ważne by pamiętać o tym, by nie przeszkadzać w liturgii.

źródła m.in. Franciszek Mikulski; 1869, Opis Krakowa i Jego okolic; Ambroży Grabowski, 1866, Kraków i jego okolice.