Wadowice nieodłącznie kojarzą się z osobą Jana Pawła II. W samym niewielkim małopolskim mieście mało jest atrakcji, które nie są związane z osobą Wojtyły. Właściwie wszystkie ciekawe miejsca czy zabytki, a nie ma ich wiele, związane są z papieżem Janem Pawłem II. Co warto zobaczyć w Wadowicach? Jakie są atrakcje i zabytki? Podpowiadamy co zwiedzać w Wadowicach i okolicy.
Bazylika Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny
Kościół Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny w Wadowicach to miejsce, które odgrywa szczególną rolę w historii miasta i Polski ze względu na związki z Janem Pawłem II. Znajduje się on na wadowickim Rynku znanym dziś jako Plac Jana Pawła II, vis-à-vis rodzinnego domu papieża Polaka. Kościół został podniesiony do rangi bazyliki mniejszej przez samego Karola Wojtyłę w 1992 roku. Pierwsze wzmianki o świątyni pochodzą z 1325 roku.
Pierwotnie stojąca tu świątynia została zniszczona w pożarze w 1440 roku. Obecna forma kościoła to również wynik odbudowy po pożarze, który miał miejsce 18 maja 1726 roku. Świątynia, odbudowana w latach 1792–1798, została konsekrowana w 1808 roku. Pierwotnie nosiła wezwanie Wszystkich Świętych jednak w 1836 roku papież Grzegorz XVI zmienił je na Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny.
To w tej świątyni ochrzczono Karola Wojtyłę, przyszłego papieża Jana Pawła II, który również jako młody chłopiec służył tam jako ministrant. W czasie II wojny światowej zniszczeniu uległ dach kościoła, który odbudowano po wojnie.
W latach 2000–2003 kościół przeszedł gruntowny remont, który obejmował wymianę posadzki na marmurową oraz wykonanie nowych polichromii. Odnowiono także elewację budynku, który do dziś przyciąga wiernych i turystów. We wnętrzu świątyni można zobaczyć relikwie świętych, w tym Jana Pawła II, a także koronowany obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy oraz niezbyt udany pomnik Jana Pawła II.
27 maja 2006 roku wadowicki kościół odwiedził papież Benedykt XVI. Przed kościołem znajduje się pomnik Jana Pawła II według projektu Maksymiliana Biskupskiego odsłonięty 30 sierpnia 2006 roku.
Rynek w Wadowicach
Plac Jana Pawła II, dawniej znany jako Rynek, to centralny punkt Wadowic. Historia wadowickiego rynku sięga 1430 roku, kiedy został wytyczony po lokacji miasta na prawie chełmskim czyli zmodyfikowanym prawie magdeburskim. Wówczas miał formę kwadratu, jednak po pożarze w 1819 roku linia wschodniej ściany placu została przesunięta, aby wyrównać ją z fasadą wspomnianej wcześniej Bazyliki Ofiarowania NMP. Plac wypełniają głównie budynki z XIX wieku, w tym budynek magistratu na północnej stronie. Znajduje się tu też budynek w którym mieściła się cukiernia w której Karol Wojtyła jadł kremówki po maturze.
Plac przeszedł istotną metamorfozę w latach 2010–2012. Po remoncie, podczas którego zyskał nową granitową nawierzchnię, dodano również elementy małej architektury takie jak fontanna i studnia. Na placu ustawiono również pomnik Jana Pawła II w 2006 roku. Przy placu znajdują się punkty usługowe, sklepy i lokale gastronomiczne. Tak właściwie to centralny punkt życia w Wadowicach.
Park Miejski i Kopiec Mickiewicza
Park Miejski w Wadowicach to kolejna ciekawa atrakcja w mieście, tym razem nie jest związana z Janem Pawłem II. Park zlokalizowany między ulicami Karmelicką a aleją Wolności, został założony na początku XX wieku. Proces tworzenia parku rozpoczął się w latach 1905–1912, kiedy to miasto wykupiło pierwsze działki od Israela Hupperta. Oficjalne plany budowy parku Adama Mickiewicza opracowano w 1912 roku. Był to czas, gdy w wielu polskich miastach, zarówno tych dużych, jak Kraków, jak i mniejszych, takich jak Wadowice, powstawały nowe parki i ogrody. Jeszcze przed I wojną światową ukończono drewnianą willę w parku, która służyła jako schronisko młodzieżowe.
W okresie międzywojennym park stał się ważnym miejscem życia społecznego w Wadowicach. Organizowano tam liczne koncerty, występy teatralne oraz uroczystości, a także usypano kopiec ku pamięci Adama Mickiewicza w 1934 roku. Znajdowała się tam również fontanna, a w parku pojawiły się m.in. muszla koncertowa i zagroda dla dzikich zwierząt. W czasie II wojny światowej park, choć dostępny jedynie dla Niemców, uniknął zniszczeń. Po wojnie, zwłaszcza w latach 80., popadł w zaniedbanie.
W 1999 roku, podczas pielgrzymki papieża Jana Pawła II, papież wspomniał o parku, co zainspirowało do jego odnowy. Rozpoczęto prace modernizacyjne, które przyspieszyły w 2018 roku, a zakończyły się hucznym otwarciem w czerwcu 2019 roku. Dziś park znów pełni ważną funkcję rekreacyjną, oferując bogatą infrastrukturę, altany, scenę, kort tenisowy oraz plac zabaw.
Park Miejski w Wadowicach przypomina bardziej las z alejkami niż tradycyjny miejski park. To idealne miejsce na spacery i rekreację i jedna z niewielu atrakcji Wadowic, która nie emanuje osobą Jana Pawła II.
Dom rodzinny Karola Wojtyły i muzeum
Dom Rodzinny Karola Wojtyły w Wadowicach to jedno z najważniejszych miejsc pamięci związanych z Janem Pawłem II, położone przy Placu Jana Pawła II zaraz obok Bazyliki Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny. Muzeum mieści się w kamienicy na piętrze której 18 maja 1920 roku urodził się Karol Wojtyła. Należący do Chaima Bałamutha budynek w którym rodzina Wojtyłów wynajmowała mieszkanie w okresie od 1919 do 1938 roku w w całości przekształcono na muzeum.
Muzeum Dom Rodzinny Jana Pawła II zostało oficjalnie otwarte w 1984 roku w 64. rocznicę urodzin Jana Pawła II. W latach 2010-2014 przeszło gruntowną modernizację. Obecnie ekspozycja, zajmująca kilka kondygnacji, prowadzi zwiedzających przez kolejne etapy życia polskiego papieża, począwszy od jego dzieciństwa w Wadowicach, poprzez lata młodości, posługę kapłańską, aż po wybór na papieża i jego pontyfikat. Wystawa obejmuje wiele osobistych pamiątek, fotografii, dokumentów oraz interaktywnych multimediów, które pozwalają lepiej zrozumieć dziedzictwo Jana Pawła II. Zobaczyć można wnętrze mieszkania Wojtyłów jednak z oryginalnego wyposażenia znajduje się tu tylko piec kaflowy.
Niestety bilety wstępu do Domu Jana Pawła II nie należą do tanich, biorąc pod uwagę miejsce w którym znajduje się muzeum. Wstęp kosztuje 30 złotych za bilet normalny i 23 zł za bilet ulgowy w 2024 roku. To więcej niż do Katedry na Wawelu w Krakowie.
Tężnia solankowa w Wadowicach
Ostatnimi laty w wielu miastach naszego regionu oraz całej Polski popularne jest stawianie tężni solankowych. Tężnie rozpylające mgiełkę z bogatą zawartością jodu czy minerałów. Wokół tężni tworzy się mikroklimat przypominający nadmorskie powietrze, co korzystnie wpływa na drogi oddechowe, skórę i ogólną odporność organizmu. Tężnie solankowe często spotykane są w uzdrowiskach i parkach. Podobnie jest w Wadowicach gdzie tężnia stoi w pobliżu wspomnianego już parku. Tężnia stoi przy ul. Topolowej. Niestety nie jest to atrakcja w Wadowicach z której można skorzystać przez cały rok. Wadowicka tężnia jest otwarta od kwietnia do listopada w godzinach od 9:00 do 21:00. W pobliżu tężni zadbano o leżaki i ławki. Ciekawą atrakcją w Wadowicach, jednak nie dla każdego turysty, jest znajdująca się tu kryta pływalnia Delfin ze zjeżdżalnią czy też łaźnią parową. Koszt wstępu jest tu naprawdę korzystny bo wstęp to koszt 13,60 zł w dni powszednie i 14,80 w weekendy i święta.
Muzeum Miejskie w Wadowicach
Muzeum Miejskie w Wadowicach mieści się w klasycystycznej kamienicy z XIX wieku, której charakterystycznym elementem architektury jest balkon wsparty na kanelowanych kolumnach jońskich. Budynek, wpisany do rejestru zabytków, posiada bogatą historię – był siedzibą znanych wadowickich rodzin, a także miejscem działalności kulturalnej i naukowej.
Historia budynku sięga XIX wieku, kiedy należał do rodziny Schwartzów, a później do doktora Jana Moskały, który przekazał go Uniwersytetowi Jagiellońskiemu. W okresie międzywojennym na parterze mieściła się popularna jadłodajnia „Mleczarnia Hygieniczna”, gdzie stołował się młody Karol Wojtyła. Po II wojnie światowej budynek służył różnym celom, aż w 1996 roku powołano Zbiory Historyczne Ziemi Wadowickiej, przekształcone później w Muzeum Miejskie. Na piętrze mieści się wystawa stała “Wadowice – miasto, w którym wszystko się zaczęło”.
Zbiory muzealne opierają się na darowiznach oraz zakupionych eksponatach, z których wiele zgromadziło Towarzystwo Miłośników Ziemi Wadowickiej. Muzeum posiada bogatą kolekcję malarstwa, grafiki, rzeźby oraz dokumentów związanych z historią Wadowic. Muzeum podzielono na cztery tematyczne części podzielone według okresów. Wśród artystów reprezentowanych w kolekcji znajdują się m.in. Wincenty Bałys, Ludwik Jach czy Karol Pustelnik.
Sanktuarium św. Józefa oraz Klasztor Karmelitów Bosych
Większość atrakcji w Wadowicach to atrakcje sakralne. Tak jest też w tym przypadku. Sanktuarium św. Józefa, popularnie nazywane „Wadowicką Górką”, to zespół klasztorny karmelitów bosych oraz neoromański kościół św. Józefa, znajdujący się przy ul. Karmelickiej 22. Budowa kościoła oraz południowego skrzydła klasztoru trwała od 1897 do 1899 roku, a sam kościół został konsekrowany przez biskupa Jana Duklana Puzynę. Wkrótce po tym klasztor zyskał autonomię, a jego pierwszym przeorem został o. Jan Chryzostom Lamoś, którego w 1906 roku zastąpił św. Rafał Kalinowski.
W okresie międzywojennym klasztor przechodził liczne rozbudowy, zwłaszcza z myślą o Niższym Seminarium, które działało w tym miejscu od 1892 do 2004 roku. Niższe Seminarium, nazywane również Mniejszym, wykształciło około 250 kapłanów, w tym błogosławionych oraz świątobliwych duchownych takich jak bł. Alfons Maria Mazurek i o. Rudolf Warzecha. Podczas II wojny światowej klasztor był zajęty przez niemieckie wojska.
Sanktuarium św. Józefa stało się jeszcze bardziej znaczące po 19 marca 2004 roku kiedy to słynący łaskami obraz św. Józefa został ozdobiony papieskim Pierścieniem Rybaka Jana Pawła II, a kościół zyskał tytuł sanktuarium. Wewnątrz kościoła znajdują się relikwie św. Rafała Kalinowskiego, pierwszego przełożonego klasztoru, a w ołtarzu Matki Bożej Szkaplerznej spoczywają relikwie bł. Alfonsa Marii Mazurka. W sanktuarium można również odwiedzić celę, w której żył i zmarł św. Rafał Kalinowski.