Cmentarz Rakowicki – zwiedzanie, parking, godziny otwarcia

Wymieniając najważniejsze polskie cmentarze jednym tchem wymienia się Cmentarz Łyczakowski we Lwowie, Cmentarz Na Rossie w Wilnie, Cmentarz Powązkowski oraz oczywiście Cmentarz Rakowicki w Krakowie. Dziś zajmiemy się tym ostatnim. Przypominamy historię Cmentarza Rakowickiego. Podpowiadamy jak dojechać i zwiedzać Cmentarz Rakowicki. Przypominamy godziny otwarcia oraz podpowiadamy co zobaczyć na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie. Jak zwiedzać i odnaleźć zmarłego?

Cmentarz Rakowicki informacje praktyczne

Cmentarz Rakowicki znajduje się dość blisko centrum Krakowa. Jak dojechać na cmentarz? Przed bramą główną cmentarza znajduje się pętla i przystanek tramwajowy Cmentarz Rakowicki na który dojeżdżają tramwaje linii 72. Linia tramwajowa łącząca Salwator z Cmentarzem Rakowickim została wytyczona w 1934 roku. Na cmentarz dojeżdżają też autobusy 124, 184 i 424.

Od drugiej strony od zachodniego wejścia przy al. 29 listopada znajduje się przystanek na którym zatrzymują się linie 105, 129, 132, 139, 159, 169, 199, 469. Można tu też dojść spacerem z okolic Galerii Krakowskiej najpierw ulicą Lubicz, a następnie do końca Rakowicką.

Cmentarz Rakowicki godziny otwarcia

Cmentarz Rakowicki jest cmentarzem komunalnym, a więc jego godziny otwarcia są takie same jak innych cmentarzy komunalnych w Krakowie.

Bramy nekropolii otwarte są w okresie od kwietnia do września od 7:00 do 20:00, a w okresie od października do marca od 7:00 do 18:00. Jakie godziny otwarcia we Wszystkich Świętych? 1 listopada Cmentarz Rakowicki otwarty jest do ostatniego odwiedzającego, a w dniach poprzedzających święto zwykle do 22:00.

Zgodnie z wieloletnią tradycją w kaplicy odbywają się msze święte na Cmentarzu Rakowickim. Godziny mszy w niedziele o 9:00 i o 10:00 oraz o 12:00 w języku łacińskim. W dni powszednie msze odbywają się o 8:20. W Wielką Sobotę na cmentarzu odbywa się święcenie pokarmów zwykle w godzinach od 10:00 do 16:30 co 30 minut.

Cmentarz Rakowicki zwiedzanie

Zwiedzanie niektórych cmentarzy, co jest absurdalne, jest płatne. Czy Cmentarz Rakowicki ma cennik biletów? Nie, wstęp na Cmentarz Rakowicki jest bezpłatny i nie wymaga kupna biletów.

Cmentarz Rakowicki parking

Cmentarz Rakowicki, założony poza granicami miasta, dziś w praktyce znajduje się w jego centrum i w przeciwieństwie do wielu cmentarzy w Krakowie pozbawiony jest parkingu dla odwiedzających.

Gdzie parkować koło cmentarza Rakowickiego? Parkowanie w pobliżu możliwe jest na wyznaczonych miejscach znajdujących się w strefie płatnego parkowania przy ulicach Olszańskiej czy Grochowskiej czy al. Władysława Beliny-Prażmowskiego. Trochę miejsc jest także przy ul. Prandoty. Niedaleko głównej bramy znajduje się płatny parking prywatny, wjazd od Olszańskiej.

Parkowanie przy cmentarzu, zwłaszcza w dniu 1 listopada czyli Wszystkich Świętych, jest bardzo trudne. Miejsc parkingowych jest mało i trzeba pamiętać, że parkowanie jest płatne.

Pochowani na Cmentarzu Rakowickim

Nie sposób wymienić wszystkich znanych i zasłużonych Polaków pochowanych na Cmentarzu Rakowickim. Chowano tu zasłużonych malarzy, rzeźbiarzy, pisarzy, radnych miasta, uczonych. Chowano uczestników wojen napoleońskich, powstania krakowskiego i uczestników walk w czasie Wiosny Ludów, Powstania Styczniowego, żołnierzy I wojny światowej.

Aleja zasłużonych Cmentarza Rakowickiego ciągnie się od kaplicy w stronę wejścia od strony al. 29 listopada. Wśród sławnych osób spoczywających przy głównej alei wymienić można m.in. Jana Matejkę (aleja główna, rząd M pas 43-45), rodzinę Kossaków (kwatera XIIB prząd płn) czy Helenę Modrzejewską (pas 54 rząd płn). Charakterystyczne są ogromne katakumby w których chowano klientów słynnego zakładu pogrzebowego Concordia Jana Wolnego.

Znani Polacy pochowani na Cmentarzu Rakowickim to także m.in. Zbigniew Wodecki (kwatera LXXV rząd 32), Wisława Szymborska (kwatera GD rząd 10 miejsce 10), Marek Grechuta (kwatera LXIXPASC rząd 2 miejsce 6), Piotr Skrzynecki (kwatera LXIXPASC rząd 2 miejsce 4), Ewa Demarczyk (kwatera LXIXPASC rząd 1 miejsce 9), profesor Jerzy Vetulani (kwatera LXIXPASB rząd 1 miejsce 26), profesor Roman Ingarden (kwatera HB, rząd wsch), Tadeusz Kantor (kwatera LXXII rząd 35 miejsce 7), Tadeusz Pankiewicz (kwatera XVIII rząd wsch) prowadzący aptekę Pod Orłem w getcie krakowskim, Józef Dietl (pas 25 rząd wsch), Juliusz Leo (kwatera 3 rząd płn, Eugeniusz Kwiatkowski (kwatera XIVB rząd płn miejsce 5) czy Florian Straszewski czy też rodzice Jana Pawła II. Na cmentarzu znajduje się pomnik pomordowanych z ukraińskich rąk w czasie Rzezi Wołyńskiej.

Jak znaleźć zmarłego na Cmentarzu Rakowickim? Lokalizator grobów dostępny jest na oficjalnej stronie Zarządu Cmentarzy Komunalnych w Krakowie gdzie znajduje się interaktywna wyszukiwarka oraz plan Cmentarza Rakowickiego.

Na przestrzeni lat na Cmentarzu Rakowickim powstało wiele pomników i kaplic o wysokich walorach artystycznych. Do słynnych projektów zaliczyć można np. nagrobek Felterów z rzeźbą Karola Hukana, grobowiec Schutzerów, pomnik Anioł Zemsty Konstantego Laszczka na grobach ofiar bombardowania Krakowa z 1848 roku, nagrobek Erazma i Anny Jerzmanowskich projektu Wacława Szymanowskiego, pomnika nagrobnego Mareclego Guyski autorstwa Tadeusza Błotnickiego.

Historia Cmentarza Rakowickiego

Historia wielu cmentarzy w polskich miastach rozpoczyna się na przełomie XVIII i XIX wieku. Wówczas w myśl edyktów józefińskich okupacyjnych władz austriackich w 1784 roku zabroniono prowadzenia cmentarzy wewnątrz miast i nakazano znaleźć im “przyzwoite miejsce poza osiadłościami”.

Wcześniej działały cmentarze przykościelne m.in. przy kościołach św. Floriana, Mikołaja, Bożego Ciała czy Salwatora, niektóre można było zwiedzać jeszcze w okresie międzywojennym.

Na fali decyzji podjętych przez zaborców w 1786 roku otwarto Cmentarz Łyczakowski we Lwowie, prawdopodobnie w podobnym okresie prawdopodobnie powstał Stary Cmentarz Podgórski. Niedługo później w Krakowie założony został Cmentarz Rakowicki na początkowym obszarze o powierzchni 5,6 hektara na gruncie poza miastem zakupionym od zakonu Karmelitów Bosych.

Wówczas cmentarz nazywano przede wszystkim powszechnym Cmentarzem Krakowskim, a czasem Cmentarzem Miejskim lub – jak podają notatki Antoniego Kosteckiego – Cmentarzem Głównym. Wbrew powszechnej opinii cmentarz nie leży na terenie ówczesnej wsi Rakowice tylko na terenie ówczesnej wsi Prądnik.

Cmentarz wytyczony już w 1802 roku jako cmentarz dla wszystkich wyznań poza wyznaniem żydowskim, którego członkowie wybrali swój własny cmentarz. Doczekał się pierwszego pochówku z początkiem 1803 roku. Był to grób Apolońji z Lubowieckich Bursikowej zmarłej na gruźlicę 15 stycznia 1803. Na grobie zmarłej zamieszczono krótką rymowankę. Dziś grób jest zlikwidowany, po lewej stronie od głównego wejścia znajduje się tabliczka poświęcona grobowi Apolonii.

Pod śmiertelnym głazem, który ją ukrywa,
Z Lubowieckich Bursika żona tu spoczywa.
Pierwsza z obywatelek, w dziewiętnastym roku,
Zaległa to miejsce z Istoty wyroku.
Miłość ku rodzicom, cnota nie zarobkiem,
Te są Bursuikowej wieczystym nadgrobkiem.
Przechodniu, wznieś modły do Istoty tronu.
Tej duszy umieści w gronie swych Syonu,
Prosi usilnie, żebrze, racz dać Boże Panie,
Apolonji duszy wieczne spoczywanie.
Umarła dnia 15 stycznia 1803 roku.

Na Cmentarzu Rakowickim początkowo pojawiła się drewniana kaplica ostro krytykowana przez miejską społeczność. Problemem był brak środków oraz przepisy zabraniające wznoszenia wysokich budynków na przedpolach Twierdzy Kraków. Ostatecznie murowana kaplica projektu podpułkownika Józefa Czeszka w neoklasycystycznym stylu, którą znamy dziś jako kaplicę Zmartwychwstania Pańskiego, stanęła w ówczesnym centrum cmentarza.

Budowę poświęcono 27 lipca 1861 roku, a kaplicę otwarto 28 października 1862 roku. Ufundował ją Ludwik Helcel, którego stała się rodzinnym mauzoleum fundatorów.

Helcel wystarał u Piusa IX możliwość odprawiania mszy na cmentarnym kościółku i ufundował też księdza kapelana, który w każdą pierwszą niedzielę miesiąca odprawiał msze w cmentarnym kościółku. Kilka lat później powstała kostnica i budynek administracyjny.

Cmentarz Rakowicki szybko okazał się zbyt mały dla potrzeb miasta i okolicznych wsi. Rozszerzano go o grunty zakupione w 1836 roku od zakonu karmelitów, następnie w 1863 roku zakupiono kolejne grunty od karmelitów i Walerego Rzewuskiego, a następnie w 1886 roku.

Kolejne rozszerzenie cmentarza zakończono w 1934 roku gdy uzyskał on swoją obecną formę czyli ostatecznie 42 hektary powierzchni.

Do cmentarza poprowadzono drogę od ul. Lubicz, która wówczas obsadzona została topolami, a po obydwu stronach drogi znajdowały się pola obsiane zbożem. W 1920 roku obok cmentarza powszechnego został otwarty cmentarz wojskowy przy ul. Prandoty.

Ciekawostką dla osób interesujących się pochówkami na Cmentarzu Rakowickim są zachowane w bibliotekach dostępnych online dzienniki zmarłych z II połowy XIX i początków XX wieku. Ciekawą, lecz trudno dostępną, publikacją jest Ilustrowany Przewodnik po cmentarzu krakowskim Stanisława Cyrankiewicza z 1897 roku. 7 czerwca 1976 roku Cmentarz Rakowicki został wpisany do rejestru zabytków pod numerem A-584.

Cmentarz Rakowicki podsumowanie

Cmentarz Rakowicki w Krakowie jawi się nie tylko jako miejsce spoczynku zmarłych, lecz także jako bogate źródło historii, kultury i sztuki. Jego majestatyczne nagrobki i zabytkowe kaplice stanowią świadectwo przeszłości.

Odwiedzając ten niezwykły nekropol, można zagłębić się w historię Krakowa i kraju, odkrywając opowieści o wybitnych postaciach i wydarzeniach. Jednocześnie, malownicza i zadziwiająca atmosfera cmentarza przyciąga miłośników architektury, fotografii i sztuki.

Cmentarz Rakowicki stanowi więc nie tylko miejsce zadumy i refleksji, lecz także ożywiony skansen historii, który można z powodzeniem zaliczyć do grona najważniejszych polskich cmentarzy i atrakcji Krakowa.