Pomnik Grunwaldzki Kraków opis. Kogo przedstawia?

Jest jednym z największych i najciekawszych pomników w Krakowie. Stoi na przeciwko Barbakanu w pobliżu Bramy Floriańskiej i ASP. Mowa oczywiście o Pomniku Grunwaldzkim w Krakowie. Kogo przedstawia Pomnik Grunwaldzki? Opisujemy historię i współczesność Pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie niedaleko Barbakanu przy Placu Matejki.

Pomnik znajduje się na placu Jana Matejki w Krakowie, naprzeciwko Akademii Sztuk Pięknych i Barbakanu. Został odsłonięty 15 lipca 1910 roku z okazji 500. rocznicy bitwy pod Grunwaldem. Fundatorem pomnika był Ignacy Jan Paderewski, kompozytor i polityk. Projektantami oryginału byli Antoni Wiwulski i Franciszek Black. Obecnie widzimy rekonstrukcję projektu Mariana Koniecznego z 1976 roku.

Co przedstawia Pomnik Grunwaldzki w Krakowie?

Co jest na szczycie? Na szczycie monumentu znajduje się 3,6 metrowa postać króla Władysława II Jagiełły. Jagiełło przedstawiony jest na koniu, w lewej ręce trzyma uzdę, a w prawej ręce opuszczony w dół miecz. Postać Jagiełły różni się od pierwotnej wersji. Pierwotnie król siedział na koniu, a w obecnej wersji stoi na wyprostowanych nogach stojąc w strzemionach.

Co jest z przodu pomnika? Od przodu z dołu widoczna jest figura litewskiego księcia Witolda, brata stryjecznego króla Jagiełły, dowodzącego Litwinami w bitwie pod Grunwaldem.

Poniżej księcia Witolda znajduje się postać poległego pod Grunwaldem mistrza krzyżackiego Ulricha von Jungingena. Postać symbolizuje klęskę wojsk Krzyżackich.

Po prawej stronie na pomniku przedstawiona jest postać polskiego rycerza i giermka zabierającego krzyżackie chorągwie, a pod nimi znajduje się napis Praojcom na chwałę.

Od zachodu znajduje się litewski rycerz w dmący w róg i trzymający jeńca krzyżackiego. Pod postaciami znajduje się napis Braciom na otuchę.

Z tyłu pomnika znajduje się polski chłop zwrócony twarzą w kierunku kościoła św. Floriana. Chłop zrywa kajdany co jest dodatkowym elementem patriotycznym i symbolicznym.

Przed Pomnikiem Grunwaldzkim warto zwrócić jeszcze uwagę na znajdujący się tam Grób Nieznanego Żołnierza. Krakowski Grób Nieznanego Żołnierza jest grobem symbolicznym, pod płytą nie ma szczątków w przeciwieństwie do tego w Warszawie gdzie znajdują się szczątki żołnierza ze Lwowa.

Historia Pomnika Grunwaldzkiego

Konny pomnik Grunwaldzki w Krakowie został przygotowany i odsłonięty w czasie austriackiej okupacji. Dzieło zostało przygotowane w tajemnicy, o ile tajemnicą można było okryć gigantyczny transport granitu zmierzający do Krakowa. Początkowo nawet projektanci pomnika nie wiedzieli jakie będzie jego przeznaczenie.

Aż do chwili ukończenia modeli dla odlewu bocznych figur pomnika, nikt nie wiedział, że figury te przeznaczone są dla pomnika w Krakowie. Wobec ciekawych mówiono, że jest to pomnik dla jednego z miast szwajcarskich. Pierwsze “zdemaskowanie” uczynił dyrektor odlewni artystycznej firmy Mallesset, który w celach fachowych przyszedł obejrzeć grupy w pracowni Wiwulskiego. Gdy mu powtórzono piosenkę o pomniku dla jednego z miast szwajcarskich, dyrektor spojrzał uważnie w twarze grup i rzekł: wybaczcie panowie, ale nie wierzę: to są głowy o wyraźnym typie słowiańskim, a to zaś o typie krzyżackim – czy to przypadkiem nie Grunwald? – Wówczas tajemnica prysła – zdradzał w rozmowie z krakowskim Czasem asystent Paderewskiego Tadeusz Jentys

Materiały na Pomnik Grunwaldzki pozyskano poza granicami kraju. Cokół przygotowała firma Le granit w Abainville pod Gondrecount ze szwedzkiego granitu. Odlano go również poza granicami kraju w francuskiej firmie Malleset. W dniu odsłonięcia pomnika 15 lipca 1910 roku dzieło nie było jeszcze gotowe. Figura Jagiełły i postać wieśniaka były wówczas wykonane z gipsu, a odlewy z brązu pojawiły się dopiero trzy lata później.

Prace nad ustawieniem pomnika na pl. Matejki trwały około 5 miesięcy i kierował nimi znany architekt Jan Sas Zubrzycki. Kamień węgielny pod budowę pomnika postawiono 22 kwietnia 1910 roku.

Odsłonięcie pomnika i obchody 500. lecia bitwy były gigantycznym wydarzeniem w Krakowie. W odsłonięciu brał udział fundator Ignacy Paderewski, prezydent Krakowa Juliusz Leo, marszałek krajowy Stanisław Badeni, projektant pomnika Antoni Wiwulski, biskup lwowski Władysław Bandurski, prezydent Lwowa Stanisław Ciuchciński, przedstawiciele lwowskiej rady miejskiej, rektor UJ, Wojciech Kossak, delegacja z Węgier, z Czech, dalej rada miasta Krakowa, korespondenci europejskiej prasy czy przedstawiciele Polonii z USA. Odsłonięcie miało miejsce o godzinie 12:00.

Prasa donosiła o dziesiątkach tysięcy widzów na odsłonięciu pomnika. Szacuje się, że uroczystość zgromadziła 150 tysięcy osób.

Zniszczenie i odbudowa pomnika

Wiele pomników, które możemy oglądać w Krakowie to nie oryginały tylko ich powojenne repliki. Tak jest w przypadku pomnika Adama Mickiewicza, Tadeusza Kościuszki, Grobu Nieznanego Żołnierza czy też właśnie Pomnika Grunwaldzkiego.

Do procesu rozmontowywania monumentu okupanci przystąpili niezwykle szybko bowiem już w listopadzie 1939 roku. Monument został ostatecznie zniszczony w kwietniu 1940 roku.

Za sprawą Feliksa Dziuby przedsiębiorcy z Podgórza z wytwórni Precyzyjnych Wyrobów Szklarskich “Spectrum” udało się uratować części pomnika. Dziuba przekupił ukraińską policję i wraz z Józefem Miką, Adamem Klockiem i Tomaszem Perskim wywiózł fragmenty rozbitego monumentu w postaci miecza, tarcz, głowy Witolda i buławy. Po prawej stronie nad księciem Witoldem można zaobserwować zachowany fragment oryginału. Inne leżą w pobliżu pomnika na pl. Matejki, znajdują się na cmentarzu w Grębałowie, w formie obelisku przed kościołem Jadwigi w Krakowie i na ogródku przed NCK oraz na polu bitwy pod Grunwaldem.

W 1945 roku podjęto pierwszą próbę odbudowy monumentu. Ostatecznie udało się go odbudować w epoce PRL w 1979 roku. Ciężko oprzeć się wrażeniu, że detale oryginału były ładniejsze. Tutaj znajduje się artykuł ze starymi zdjęciami Pomnika Grunwaldzkiego.